Jak działa rozrusznik samochodowy?
Silniki pojazdów spalinowych nie są w stanie uruchomić się samoistnie. To zadanie przejmuje na siebie rozrusznik samochodowy, który stanowi zewnętrzne źródło siły, umożliwiającej rozruch silnika. Typowy rozrusznik w samochodzie składa się z kilku kluczowych elementów, m.in.: bendiksa, przekładni, automatu, wirnika, stojana, szczotkotrzymacza i obudowy. W momencie uruchomienia stacyjki aktywuje się włącznik elektromagnetyczny i na skutek przepływu prądu następuje zazębienie się mechanizmu sprzęgającego z kołem zamachowym silnika, a obracający się rozrusznik wprawia silnik w ruch, rozpędzając wał korbowy silnika, nawet do 200 obrotów na minutę. To wystarczy, by silnik spalinowy mógł rozpocząć samodzielną pracę. Jeśli rozrusznik nie zazębia się z kołem zamachowym, pojazd nie może ruszyć. Warto wówczas wiedzieć, jak sprawdzić rozrusznik i podjąć odpowiednie działania.
Jak sprawdzić rozrusznik, by ustalić przyczynę jego usterki?
Wprawny mechanik zwykle od razu wie, dlaczego rozrusznik w samochodzie nie pracuje prawidłowo i po charakterystycznych symptomach, np. odgłosach działania bendiksa potrafi rozpoznać uszkodzony rozrusznik. Objawy najczęstszych usterek może też poprawnie zidentyfikować nawet laik, o ile wie, na co powinien zwrócić uwagę. Nim jednak zajmiemy się objawami usterek rozrusznika i sposobami ich naprawy, przypomnijmy, że rozrusznik w samochodzie zwykle nie psuje się nagle i warto reagować na każdy sygnał niepoprawnego działania rozrusznika, nim poważniejsza awaria unieruchomi auto. Rozrusznik działa poprawnie tylko przy sprawnym i naładowanym akumulatorze.
Przyczynami awarii rozrusznika w samochodzie są przede wszystkim:
- uszkodzenia elektryczne silnika rozrusznika lub złączy;
- uszkodzenie lub zużycie włącznika elektromagnetycznego;
- usterka mechanizmu sprzęgającego, zwłaszcza sprzęgła lub bendiksa.
By ustalić rzeczywistą przyczynę nieprawidłowego działania rozrusznika samochodowego, należy przyjrzeć się jego zachowaniu po przekręceniu kluczyka w stacyjce – sprawdzić, czy rozrusznik obraca się, a jeśli nie, zweryfikować, jak w tej sytuacji działa np. system oświetlenia.
Uszkodzony rozrusznik – objawy najczęstszych usterek
Czasem od razu wiadomo, że rozrusznik w samochodzie uległ awarii, ponieważ przestaje się obracać, kręci się wolno lub słychać, że mimo obrotu nie zazębia się z kołem zamachowym silnika. Zepsuty rozrusznik może również obracać się i zazębiać, ale szarpać silnikiem przy rozruchu lub w ogóle go nie uruchamiać. Aby ustalić przyczynę awarii, warto przeanalizować następujące objawy:
Rozrusznik w samochodzie nie obraca się po uruchomieniu stacyjki:
- Jeśli oświetlenie w samochodzie nie działa lub gaśnie, należy sprawdzić stan akumulatora, alternatora, przewodów elektrycznych oraz złączy.
- Jeżeli włącznik nie działa prawidłowo, możliwą przyczyną jest przerwany przewód lub uszkodzenie samego włącznika – w takim przypadku konieczna jest jego wymiana.
- Należy podłączyć kabel akumulatora bezpośrednio do śruby styku poniżej zacisku 30. Jeśli rozrusznik nadal się nie obraca, należy sprawdzić styki oraz włącznik elektromagnetyczny. Jeśli natomiast rozrusznik obraca się wolno i nie napędza koła zamachowego, należy sprawdzić (i ewentualnie wymienić) szczotki węglowe, sprężyny, komutator lub zamontować nowy rozrusznik.
Rozrusznik obraca się i zazębia, ale silnik nie pracuje lub pracuje z szarpnięciem:
- Sprawdzić akumulator i w razie potrzeby go naładować. Dodatkowo skontrolować (lub wymienić) szczotki rozrusznika oraz oczyścić komutator.
- Ustalić, czy bendiks wysprzęgla – jeśli nie, prawdopodobnie uszkodzony jest zębnik lub koło zębate i konieczna będzie wymiana wadliwego podzespołu.
Rozrusznik obraca się nadal po zwolnieniu stacyjki:
- Należy sprawdzić przekaźnik i stacyjkę – prawdopodobnie jeden z tych podzespołów jest uszkodzony.
